Tijdelijke reductie is geen duurzame oplossing
Lozingen en uitstoot van Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) voorkomen of beperken
De European Environment Agency (EEA) bundelen data van luchtmeetstations in Europa. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid (RIVM) heeft luchtmeetstations die ook data leveren aan de EEA. Volgens het instituut zit er gemiddeld wel 25% minder stikstof en 15-30% minder fijnstof per week in de lucht ten opzichte van vorig jaar. Deze vermindering is een direct gevolg van de corona-uitbraak en de maatregelen die vervolgens zijn getroffen. Minder fijn- en stikstof is goed voor onze luchtwegen, toch daalde de stikstofemissie en chemische dampen minder hard. Door de intelligente lockdown ligt de maatschappij grotendeels stil, maar de boeren, chemie en industrie zijn volop actief.
Tijdelijke reductie is geen duurzame oplossing
Deze tijdelijke reductie van onder andere luchtvervuiling, veroorzaakt door het grotendeels stilleggen van maatschappelijke activiteiten, kan op geen enkele wijze gezien worden als een legitieme bijdrage voor het oplossen van structurele duurzaamheidsproblemen. Daar zijn hele andere en fundamentelere veranderingen voor nodig. Uit het rapport “Het milieu in Europa – stand van zaken en vooruitzichten 2020” (SOER 2020) blijkt dat de voortgang minder hard gaat op gebieden als de reductie van broeikasgasemissies, industriële uitstoot en afvalproductie. In het rapport wordt ook geconcludeerd dat als we de aantasting van het milieu en de klimaatverandering willen aanpakken, de wijze waarop goederen en diensten worden geproduceerd, drastisch moet veranderen. Dit wordt gezien als een bevestiging dat de transities in energie-, voedsel- en mobiliteitssystemen nodig versneld en geïntensiveerd moeten worden.
Zeer Zorgwekkende Stoffen
Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) zijn geclassificeerd als de meest gevaarlijke stoffen voor mens en milieu, omdat het bijvoorbeeld kankerverwekkend is, de voorplanting verstoort of zich in de voedselketen ophoopt. ZZS kunnen vrijkomen bij bedrijfsmatige activiteiten. Op grond van specifieke criteria is te bepalen of een gevaarlijk stof wordt beschouwd als zeer zorgwekkend. Deze criteria zijn vastgelegd in artikel 57 van de REACH (Registratie, Evaluatie en Autorisatie van ChemicaliënVerordening).
Het Nederlandse ZZS beleid
De Nederlandse overheid heeft beleid gemaakt om de risico’s van ZZS voor mens en milieu te minimaliseren en deze stoffen zo veel als dat het kan uit de leefomgeving te houden. Dit overheidsbeleid (Activiteitenbesluit) verplicht bedrijven hun lozingen en uitstoot van deze ZZS naar lucht en water te voorkomen. Als het voorkomen niet kan, dan moeten de emissies zoveel als mogelijk worden beperkt. Deze minimalisatieverplichting is van kracht sinds 1 januari 2016.
Onderscheid in ZZS regels
De ZZS-emissie regels zijn niet voor alle bedrijven gelijk. Hieronder een beknopt overzicht van de verschillen tussen typen bedrijven. Als je vragen hebt over jouw specifieke situatie, kun je hierover altijd contact opnemen met de omgevingsdienst.
Opstellen vermijdings- en reductieprogramma ZZS
Type C (vergunningsplichtige) bedrijven met emissies van ZZS moeten een vermijdings- en reductieprogramma opstellen. Met dit programma onderzoek je welke mogelijkheden er zijn binnen jouw bedrijf voor bronaanpak en reductiemaatregelen. Met het doorlopen van de stappen binnen het programma, stel je een plan van aanpak op. Dit plan van aanpak dien je (vijfjaarlijks) in bij het bevoegd gezag (bij het eLoket).
Stappenplan ZZS
Het stappenplan ZZS bestaat uit vijf stappen. Het opstellen van het plan van aanpak start bij het inventariseren van de stoffen die gebruikt worden, gemaakt worden of ontstaan binnen het proces. Dan moet worden vastgesteld of deze stoffen ZZS zijn. Verschillende internationale kaders (REACH, OSPAR verdrag, Kaderrichtlijn Water, POP verordening) hanteren verschillende lijsten van ZZS. Deze verscheidenheid aan lijsten geeft veel onduidelijkheid. Het RIVM heeft de ZZS uit die lijsten gebundeld in één lijst. Indien een stof niet is opgenomen, zal door middel van zelfclassificatie moeten worden vastgesteld of het gaat om ZZS of niet. Vervolgens moet worden geïnventariseerd waar de stoffen vrijkomen (puntbronnen, lucht en water) en hoeveel er vrijkomt (meten en berekenen).
Op basis van de emissiesituatie van het bedrijf en het vooronderzoek; inventarisatie naar mogelijkheden emissiereductie of – vermijding en toets aan grensmassastroom, kan worden bepaald of een immissietoets moet worden uitgevoerd.
Als jouw bedrijf een grensmassastroom overschrijdt dan moet je ook inzicht geven hoe de emissie van ZZS bijdragen aan de immissie. Het bevoegd gezag toetst vervolgens het maximaal toelaatbaar risiconiveau (MTR). De berekening van de immissieconcentratie moet je in overleg met het bevoegd gezag uitvoeren en de resultaten ervan rapporteren. Als de emissie onder de grensmassastroom blijft, is toetsing aan het MTR niet nodig.
Op basis van de uitkomst van de immissietoets worden de verplichtingen vastgesteld. Dit betreft stap vijf van het stappenplan; je stelt een plan met maatregelen (en prioritering) op en stemt dit af met het bevoegd gezag.
Hulp nodig?
Wil je weten of stoffen die binnen jouw bedrijf gebruikt of gemaakt worden, of tijdens het proces ontstaan aangemerkt worden als ZZS? Of heb je hulp nodig bij het inventariseren van mogelijkheden voor emissiereductie of -vermijding? Ook bij het opstellen van een compleet plan van aanpak kun je contact opnemen, we helpen graag.
Bronnen:
www.eea.europa.eu/nl
www.eea.europa.eu/soer-2020/
rvs.rivm.nl/stoffenlijsten
rvs.rivm.nl/stoffenlijsten/Zeer-Zorgwekkende-Stoffen/Identificatie-Zeer-Zorgwekkende-Stoffen
www.infomil.nl/onderwerpen/lucht-water/zeer-zorgwekkende/zzs-beleid/
www.infomil.nl/onderwerpen/lucht-water/zeer-zorgwekkende/vermijdings/
www.infomil.nl/onderwerpen/lucht-water/lucht/zeer-zorgwekkende/stappenplan/
www.infomil.nl/onderwerpen/lucht-water/lucht/zeer-zorgwekkende/immissietoets/
Folder; ‘Emissiebeleid voor stoff¬en naar water en lucht’- Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
